پرکاربردترین استانداردهای حسابداری چیست؟

استانداردهای حسابداری توسط تیم خبره و ماهری که کمیته تدوین را تشکیل می‌دهند، تصویب می‌شود. براساس اینکه استانداردها در کدام مقوله و چه محتوایی از حسابداری را شامل می‌شوند، انواع مختلفی دارند. در این مطلب توضیحات کامل‌تری برای شما علاقه‌مندان به مبحث استانداردها در حسابداری آورده شده است.

منظور از استانداردهای حسابداری چیست و از چه تاریخی تشکیل شده‌اند؟

در مفاهیم و قوانین مرتبط با حسابداری، اصطلاحات و اصولی وجود دارد که هرکسی با این شغل سروکار دارد باید آن‌ها را بشناسد و در شرایط مرتبط اجرا کند. این اصول حسابداری به افراد کمک می‌کند تا وظیفه خود را به نحو احسن انجام دهند. به‌کارگیری این اصول و قواعد در گزارش‌های مالی به آن‌ها اعتبار می‌بخشد.

تدوین و تشکیل استانداردهای مربوط به حوزه حسابداری برای اولین‌بار در سال ۱۳۷۱ به‌دست افراد حاضر در سازمان حسابرسی ایران انجام شد. این افراد موظف بودند براساس شرایط داخل کشور و استانداردهای جهانی، قوانین و اصول را تحت‌عنوان استانداردهای حسابداری تدوین کنند. این اصول که ابتدا ۲۲ و بعداز مدتی به ۴۲ استاندارد افزایش پیدا کرد تمامی موارد در زمینه‌های مختلف حسابداری را در بر می‌گیرد.

دسته‌بندی استانداردهای حسابداری

اصول تدوین‌شده تحت‌عنوان استانداردها در کمیته حسابرسی براساس اینکه چه افرادی و در چه حیطه‌هایی باید از آن‌ها استفاده کنند در انواع زیر دسته‌بندی شده‌اند:

• استانداردهای عمومی: طبق استانداردهای عمومی، گزارش‌های مالی باید توسط حسابداری تهیه و تنظیم شود که مدرک خود را از انجمن‌های عمومی کسب کرده‌ و از جنبه‌های مختلف استقلال داشته باشد.
• استانداردهای حسابداری میدانی: براساس این استانداردها، حسابدار موظف است برنامه‌ای تدوین کند که تمامی کارکنان وظایف خود را بشناسند و اجرا کنند. همچنین این حسابدار باید طبق برنامه‌ای خاص مانع بروز خطا شود.
• استانداردهای حسابرسی گزارشگری: طبق این استانداردها، گزارش‌های پایانی تحت مستندات و گزارش‌های مالی مشخص می‌شوند. این مستندات و گزارش‌ها برای تحلیل و بررسی مسائل مالی شرکت کاربرد دارند.

استانداردهای حسابداری با چه هدفی تدوین شده‌اند؟

استانداردها در امور حسابداری به‌منظور درک و قابل فهم‌شدن گزارش‌های مالی و محاسبه آن‌ها برای سایر حسابداران و حسابرس‌ها تدوین شده است. به‌عنوان مثال کدینگ حسابداری را در نظر بگیرید.

کدینگ حسابداری برای خلاصه‌سازی و سرعت‌بخشیدن به امور مالی کاربرد دارد و باید طبق ساختار و اصول خاصی انجام شود تا سایر حسابداران بتوانند با کدهای ایجادشده گزارشی را تهیه و تحلیل کنند. به‌طور خلاصه اهداف تدوین استانداردهای حسابداری شامل موارد زیر می‌شود:

• قابل درک‌شدن روش حسابداری برای حسابداران
• تهیه گزارش‌های مالی با قالب و ساختار یکسان و یک‌نواخت
• ایجاد معیارها و اصول یکسان برای انجام امور حسابداری
• قابل فهم‌بودن گزارش‌های مالی برای اشخاص حقیقی و حقوقی بیرون از شرکت

مراحل و روش تدوین استانداردهای حسابداری چیست؟

استانداردها در حسابداری برای اینکه همه امور و موارد مرتبط با تهیه گزارش‌ها را دربر بگیرند، باید جامع و کامل باشند. تهیه و تدوین این استانداردها باید طبق مراحل و بررسی‌هایی که در ادامه آورده شده است، انجام شود.

شناسایی موضوع

شناسایی و پیداکردن موضوع، اولین قدم برای تهیه این استانداردها است. نهاد تدوین استانداردها ابتدا موضوعات مختلف را بررسی و براساس آن‌ها اصولی را تدوین می‌کند و در اختیار مدیریت قرار می‌دهد.

بررسی اولیه

در این بخش، تمام اصول و استانداردهایی که در مرحله قبل تدوین شده‌اند توسط مدیریت بررسی می‌شوند. مدیریت وظیفه دارد شرایط داخلی و قوانین مرتبط با موضوع مد نظر را در کشورهای پیشرفته مانند کانادا تحلیل کند و با شرایط داخلی کشور مقایسه کند.

تصمیم‌گیری تیم تدوین

در این مرحله، طبق یک یا چند جلسه تیم و کمیته تدوین گرد هم می‌آیند و درباره استانداردهایی که قرار است تصویب شود، صحبت می‌کنند. در نهایت این کمیته تصمیم می‌گیرد که اصول مد نظر تدوین شود یا خیر.

تهیه پیش‌نویس اولیه

اگر افراد حاضر در کمیته تشخیص دهند که استاندارد بررسی‌شده در مرحله قبل باید تصویب شود، تیمی از کارشناسان اقدام به تهیه پیش‌نویس اولیه از استاندارد می‌کنند. استانداردهای بین‌المللی را می‌توان مرجعی برای نوشتن این اصول دانست.

تدوین پیش‌نویس

حال نوبت آن است که پیش‌نویس ابتدایی بررسی شود و درصورت نیاز مورد اصلاح قرار بگیرد. سپس این پیش‌نویس در فرم استاندارد نوشته می‌شود.

نظرسنجی عمومی

پیش‌نویس استاندارد در یک مجمع عمومی توسط نهاد تدوین به اشتراک گذاشته می‌شود. این امکان برای عموم فراهم است که متن پیش‌نویس را بخوانند و انتقادات یا نظرات خود را دررابطه‌با این اصول ابراز کنند. به‌جز عموم مردم، افراد برجسته و صاحب‌نظران از حسابداران برتر این قواعد و استانداردها را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهند.

تصویب نهایی

متن پیش‌نویس نهایی بعداز بررسی توسط افراد صاحب‌نظر و عموم، اگر تایید شود به‌شکل استاندارد حسابداری تصویب می‌شود و تمامی حسابداران موظف به اجرای آن هستند.

انواع استانداردهای حسابداری کدام‌اند؟

حال که دانستید استانداردها در حوزه حسابداری چگونه تدوین می‌شوند، بهتر است بدانید که تاکنون ۴۲ استاندارد برای امور حسابداری تدوین و تصویب شده است. از این میان برخی از استانداردها پرکاربردترین و مهم‌تر هستند که عبارت‌اند از:

• نحوه ارائه صورت‌های مالی
• صورت جریان‌های نقدی
• درآمد عملیاتی
• ذخایر، بدهی‌ها و دارایی‌های احتمالی
• حسابداری پیمان‌های بلندمدت
• دارایی‌های ثابت مشهود
• حسابداری مخارج تأمین مالی
• حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها
• آثار تغییر در نرخ ارز
• حسابداری موجودی مواد و کالا
• گزارشگری مالی میان‌دوره‌ای
• سود هر سهم
• رویه‌های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات
• مالیات بر درآمد
• ابزارهای مالی، افشا

برای اینکه با این استانداردهای حسابداری آشنا شوید و بدانید که هر کدام برای چه اموری به‌کار می‌روند، چند مورد را برای نمونه توضیح داده‌ایم.

نحوه ارائه صورت‌های مالی

این استاندارد جهت تدوین گزارش‌های مالی با اهداف عمومی به‌کار می‌رود. طبق این اصول، تمامی گزارش‌های مالی به‌شکلی یکسان و با قالبی استاندارد نوشته می‌شوند. در مورد این استاندارد باید گفت که تقریبا استانداردهای داخلی و بین‌المللی شباهت زیادی باهم دارند.

به‌طور مثال برای گزارش انواع هزینه ‌ها در حسابداری باید از نرم‌افزارهای مخصوصی استفاده کنید تا شکلی استاندارد و قابل فهم برای دیگر حسابداران داشته باشد. این نرم‌افزارها که باعث راحتی کار حسابداران می‌شود را می‌توانید از مجموعه صدگان تهیه کنید.

صورت جریان‌های نقدی

این استاندارد از مهم‌ترین استانداردها در حوزه حسابداری است. هدف اصلی از تدوین این استاندارد، تدوین اصولی برای ارائه جزییات درباره تغییرات تاریخی نقد و معادل‌های نقد واحدهای تجاری توسط صورت جریان‌های نقدی است. در این استاندارد تقسیم‌بندی فعالیت‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها براساس جریان‌های نقدی انجام می‌شود.

جمع‌بندی

استانداردهای حسابداری باعث می‌شوند که گزارش‌های مالی دقیق‌تر و قابل فهم‌تر تدوین شوند. این استانداردها برای امور مالی در شرایط مختلف سازمانی تصویب شده‌اند. برای اطلاعات بیشتر و تهیه نرم‌افزارهای حسابداری می‌توانید به سایت صدگان (به آدرس sadgan.com) مراجعه کنید و با کارشناسان این مجموعه در تماس باشید.